Uwaga! Analiza statystyczna przeżyci ana styku płatów :ciemieniowego, potylicznego i skroniowego znajduje się nadrzędny ośrodek mowy /dobrze rozwinięty u kobiet/.
Najbardziej złożone czynności nerwowe wymagają współdziałania większych obszarów korowych .Pozwala to na wykonywanie złożonych zadań analitycznych takich jak analizy statystyczne w medycynie, do których należą :
- Gnozje – to zdolności kory do rozpoznawania i oceny przedmiotów i zjawisk
/ wiemy co widzimy, trzymamy , słyszymy/
Uszkodzenie powierzchni mózgu prowadzi do agnozji polegającej np. na
niemożności rozpoznania przedmiotu dotykiem bez udziału wzroku. Diagnoza tego typu uszkodzeń polega na zbieraniu statystyk medycznych i ich analizie.
- Praksje – to zdolności kory do kierowania wykonywaniem złożonych czynności
zamierzonych / np. zapięcie paska , wiazanie sznurowadeł/
Uszkodzenie powoduje apraksje – bezradność, niemożność wykonania
tych czynności.
Dostarczenie sygnałów do kory mózgowej odbywa się za pośrednictwem długich wypustek neuronów czuciowych międzymózgowia.Kora otrzymuje informacje :
- Drogami swoistymi – prowadzącymi przez jądro wzgórza /droga nieświadoma/. Droga ta jest wykrywana metodami ilościowej analizy statystycznej danych medycznych z długiego okresu czasu.
- Drogami nieswoistymi – wiodacymi przez twór siatkowaty , dalej przez jadra nieswoiste wzgórza do kory. Impulsacja z tworu siatkowatego utrzymuje korę w stanie świadomości , pozwala tez na utrzymanie stanu uwagi.
Uwaga! w korze nowej człowieka odzwierciedla sie cała powierzchnia ciała . Nazywa się to reprezentacją korową. Najwiekszą reprezentację maja te części ciała , które maja dużo receptorów i analizy statystycznej w medycynie.
Śródmózgowie – centrum kontrolujące statystyki medyczne.
Najmniejsza część mózgowia / u ssaków nastapiła redukcja/. Łączy międzymózgowie z mostem i móżdżkiem.Przez wnętrze śródmózgowia biegnie kanał zwany wodociągiem mózgu, który łaczy komorę trzecią z komorą czwartą.W dolnej części śródmózgowia zlokalizowane są ośrodki niektórych odruchów wzrokowych i słuchowych / np.ośrodek zwężający źrenicę pod wpływem silnego swiatła/
Międzymózgowie – wykonuje biostatystyki.
Jest centrum koordynacji nerwowej i hormonalnej.Składa się z:
– nadwzgórza połaczonego z szyszynką
– wzgórza , utworzone z grubych, unaczynionych ścian III komory
– podwzgórza , utworzonego z dna komory III ,powiązanego z przysadką
Wzgórzem biegną szlaki łączące kresomózgowie z tyłomózgowiem , ośrodkiem wzrokowym oraz innymi ośrodkami kresomózgowia.We wzgórzu mieści się główny osrodek podkorowy czucia..
Podwzgórze jest najmniejszą częścią międzymózgowia . Jest ono regulatorem proce-sów fizjologicznych .Są tu ośrodki regulujace temperaturę /ośrodek termoregulacji,
gospodarki wodno-mineralnej , ośrodek regulujący metabolizm cukrów , białek, tłuszczów Jest też ośrodek głodu i sytości, a także ośr.modyfikujace czynności ukladu krążenia/ Podwzgórze sprawuje kontrole nad działalnością wewnątrzwydzielniczą przedniego płata przysadki mózgowej poprzez syntezę i uwalnianie liberyn i statyn.Produkuje również wazopresyne i oksytocynę, uwalniane do krwi w tylnym płacie przysadki mózgowej.
Miedzymózgowie jest częścią systemu ośrodków zwanych układem limbicznym , który odpowiada za emocje , popędy , rytmy biologiczne, reakcje autonomiczne.
Wpływa na zachowania motywowane np. na odczuwanie przyjemności i obawę przed karą.
Twór siatkowaty – jest częścią mózgowia , odpowiada za stany emocjonalne i pobudza ośrodki kory mózgowej . Twór siatkowaty ciagnie sie od rdzenia przedłużonego do miedzymózgowia.Przez neurony tego tworu musi przejść prawie każda informacja docierajaca do kory. Kresomózgowie zareaguje dopiero jesli zostanie pobudzone przez twór siatkowaty. Drażnienie tej struktury pobudza aktywność , wywołuje bezsenność,
wyzwala gniew.W tworze siatkowatym jest ośrodek czuwania , uszkodzenie jego powoduje sen.
Międzymózgowie warunkuje życie organizmu bez świadomości / tzw. życie wegeta-tywne/ bez możliwości wykonywania ruchów dowolnych /tzn. z udziałem woli/,
kieruje instynktownym , nieświadomym zachowaniem się w kwestii wykonywania statystyki medycznej.
Tyłomózgowie wtórne zawiera móżdżek oraz most Varola.Leży ono nad komorą IV W skład mózdżku wchodzą dwie półkule oraz tzw robak /łącznik zbudowany z włókien nerwowych/.Móżdżek pokrywa istota szara, trójwarstwowa kora móżdżku o pofałdowanej powierzchni.Móżdżek jest drugą co do wielkości częścią mózgowia , jego powierzchnia , w porównaniu z powierzchnią mózgu, jest tylko o 1/3 mniejsza.
Móżdżek sprawuje kontrolę nad mięśniami szkieletowymi , odpowiadając jedno-cześnie za koordynację ruchów.
Most Varola jest zbudowany z grubych pęków włókien nerwowych i skupień istoty szarejŁączy on śródmózgowie i korę mózgową z móżdżkiem i rdzeniem przedłużonym
Za pośrednictwem mostu Varola odbywa się koordynacja ruchów prawej i lewej części ciała./prawa półkula mózgu wysyła impulsy nerwowe do lewej półkuli móżdżku i odwrotnie./
Uszkodzenie móżdżku powoduje wykonanie obliczeń i analiz statystycznych:
-atonię – utratę napięcia mięsniowego i biostatystyki
– ataksje – zaburzenia koordynacji ruchów
– astazję – drżenie /zamiarowe analizy statystyczne
– astrenie – szybkie zmęczenie spowodowane nieekonomiczną pracą mięśni.
Rdzeń przedłużony
Jest to najniższe i najbardziej pierwotne piętro mózgowia .Łączy rdzeń kręgowy z mostem .Na brzusznej powierzchni znajduje się bruzda posrodkowa , a po obu jej stronach są wyniosłości nazywane piramidami , w których jest skrzyżowanie dróg wstepujących.Przez środek rdzenia przedłużonego biegnie kanał , który u góry przechodzi w światło komory czwartej, a u dołu w kanał środkowy rdzenia kręgowego.
W rdzeniu przedłużonym skupionych jest wiele ośrodków nerwowych odpowiedzial-nych za wiele istotnych funkcji odruchowych np. ośrodek oddechowy i naczynio-ruchowy, a także ośrodki ssania, żucia, połykania wymiotów ,kichania, kaszlu mrugania powik, wydzielania potu.Odruchy zachodzące z udziałem tych ośrodków , są wrodzone i wystepują już u noworodków.
Uwaga! wyłączenie rdzenia /np. poprzez uszkodzenie/ zawsze konczy sie śmiercią ,
która nastepuje np. przez uduszenie.
Rdzeń kregowy
Jest najstarszą częścią OUN / ośrodkowego układu nerwowego/, dł. 42 – 45 cm.
Rdzeń znajduje się w kanale kręgowym i ciągnie sie od rdzenia przedłużonego do wysokości II kręgu lędźwiowego.Istotna statystycznie szara leżąca wewnętrznie w stosunku do istoty białej, w przekroju poprzecznym ma kształt litery H.z rogami przednimi – brzusznymi oraz rogami tylnymi – grzbietowymi; wzdłużnie tworzy słupy przednie i tylne.Przez środek rdzenia kręgowego biegnie kanał środkowy .Włókna czuciowe wchodzą do rdzenia korzeniami tylnymi /grzbietowymi/, a włókna ruchowe wychodzą z rdzenia korzeniami przednimi /brzusznymi/ i analiza statystyczna.
Istota biała położona obwodowo tworzy tzw. sznury , w których przebiegają drogi wstępujace i zstępujace /-do i z mózgu/.
Rdzeń kręgowy /istota szara/ jest ośrodkiem większości odruchów, jest siedliskiem ośrodków kontrolujących np. ruch przepony,ruchy kończyn dolnych .
Układ obwodowy
Z rdzeniem oraz mózgiem mają połaczenie parzyste nerwy rdzeniowe i mózgowe
wiążące poszczególne recept
Nerwy mózgowe
Nerwy mózgowe występują w liczbie 12 par / wyjatek stanowią nerwy węchowe , których jest ok. 20 / i są oznaczane cyframi rzymskimi od I do XII. Mogą zaczynać się w mózgu i wtedy stanowią analizy statystyczne i włókna ruchowe lub w zwojach nerwów mózgowych i wówczas wystepuja jako włókna czuciowe. Wśród nerwów mózgowych występują
- nerwy czuciowe, dośrodkowe, zmysłowe /np. I nn węchowe, II n. wzrokowy, VIII n. przedsionkowo-ślimakowy –> słuchu i równowagi/
- nerwy ruchowe, odśrodkowe /np.III n.okoruchowy, IV n.bloczkowy ,VI n .odwodzący, XI n. dodatkowy , XII n. podjęzykowy./
- nerwy mieszane /V n. trójdzielny, VII n. twarzowy, IX n. językowo- gardłowy,
X n. błędny/
III n. okoruchowy unerwia wszystkie mięśnie oka z wyj. mięśnia skośnego i prostego oraz autonomicznie /przywspółczulnie mięsień zwieracz źrenicy i m.rzęskowy , który odpowida za akomodację oka./
IV n. bloczkowy unerwia mięsień skośny oka.
V n. trójdzielny – tworzy trzy gałęzie : n. oczny /czuciowy/ , n. szczękowy /czuciowy/,
- żuchwowy /mieszany/
VI n. odwodzący – unerwia mięsień prosty oka.
VII n. twarzowy unerwia ruchowo mięśnie mimiczne twarzy,czuciowo przednia część języka, a przywspółczulnie śliniankę podżuchwową i podjęzykową oraz gruczoł łzowy.
X nerw błędny składa się w 90% z włókien przywspółczulnych m. in. hamujacych czynność serca, pobudzających czynność wydzielniczą gruczołów przewodu pokarmowego.
XI n. dodatkowy odpowiada za obracanie głowy oraz podnoszenie barku.
Ośrodkowy układ nerwowy jako cewka
O budowie cewkowatej OUN świadczą charakterystyczne przestrzenie wewnetrzne ,
które wypełnia płyn mózgowo – rdzeniowy spełniający funkcje odżywcze i ochronne.
Wewnątrz rdzenia przebiega kanał centralny rozszerzający się w komorę IV na wysokości rdzenia przedłużonego. Komora IV zwęża sie w tzw wodociąg mózgu biegnący w śródmózgowiu.W międzymózgowiu wodociąg rozszerza się w komorę III , od której odchodzą komory boczne I i II wystepujące w półkulach kresomózgowia i analiz statystycznych – pomoc.
Praca układu nerwowego
Oparta jest na zasadzie trzech elementów:
– receptor
– komórki przekazujące /neurony/
– komórki wykonawcze /efektor/
Reakcja efektora zachodząca przy udziale ośrodkowego układu nerwowego w odpowiedzi na bodziec działajacy na receptor nazywa się odruchem .Droga impulsu nerwowego biegnąca od receptora do efektora nosi nazwę łuku odruchowego.
Droga taka przebiega wg schematu i ma charakter jednokierunkowy.
receptor ————————> ośrodek nerwowy ————————> efektor
droga aferentna droga eferentna ->>> analizy statystyczne
Receptor
a.Stanowi samo zakończenie dendrytyczne neuronu czuciowego np. zakończenia bólowe lub węchowe.
b.Receptor jest wyspecjalizowana komórką analizy statystycznych i pomocy w statystykach medycznych /komórkami/ kontaktujacą się z dendry-
tem neuronu czuciowego , np. komórki światłoczułe siatkówki , komórki narządu
Cortiego.
Neuron czuciowy
Przewodzi impuls dośrodkowo do OUN . W łukach typu rdzeniowego, ciało komórki /rzekomojednobiegunowej/ znajduje się w zwojach rdzeniowych przy kręgosłupie. Długi dendryt przewodzi impuls do perikarionu , krótszy – neuryt wprowadza sygnał przez korzenie grzbietowe do istoty szarej rdzenia kręgowego . Przez synapsę n/n
/nerw-nerw/ ,impuls przechodzi na neuron pośredniczący , przekazujący dalej pobudzenie od korzeni grzbietowych rdzenia do brzusznych
Ta część łuku łączy się synapsą n/n z dendrytem neuronu ruchowego/ eferentnego/
Neuron ruchowy
Perikarion tego neuronu znajduje się w rogach przednich rdzenia, a długi neuryt wy-
prowadza sygnał z rdzenia korzonkiem brzusznym do narządu wykonawczego i łączy się z nim synapsą n/m /nerw-mięsień/
.
Podział odruchów ze względu na ilość synaps
- Monosynaptyczne statystyki
Są to łuki odruchowe , w których znajduje się jedna synapsa ; neuron czuciowy połączony jest z neuronem ruchowym . W tym przypadku receptor i efektor znajdują się w jednym narządzie /w tym samym mięśniu/ np.odruch kolanowy -w mięśniu czworogłowym uda ; odruch Achillesa -w mięśniu trójgłowym łydki/.
- Polisynaptyczne statystyki
Są to łuki odruchowe, w których miedzy neuronem czuciowym , a ruchowym występuje ,umieszczony w istocie szarej rdzenia kręgowego neuron pośredniczący . Ten rodzaj łuku odruchowego zawiera dwie synapsy .Receptor i efektor znajdują sie w różnych narządach np.w skórze, mięśniach szkieletowych. Jest to większość odruchów rdzeniowych i wszystkie odruchy z poziomu mózgowia.
Podział odruchów ze względu na ich pochodzenie
- Wrodzone – bezwarunkowe statystyki medyczne
Są zdeterminowane genetycznie.Odpowiedź efektora na bodziec odebrany przez receptor jest zawsze taka sama/ich istota nie ulega zmianie w czasie życia osobnika/
Odbywają się bez udziału świadomości co ma istotny wpływ na skrócenie czasu reakcji , mają znaczenie obronne np. odruch wykrztuśny, wymiotny, kaszlu.
Uwaga! odruchy obronne zwiazane z działalnością ośrodków rdzenia kręgowego i ośrodków podkorowych mózgowia nazwano niższymi czynnościami nerwowymi.
Odruchy wrodzone stanowią podstawę instynktów.
- Nabyte – warunkowa statystyka medyczna
Powstają w czasie życia osobniczego , wymagają udziału mózgu.Zaistnienie odruchu warunkowego polega na kojarzeniu bodźca pierwotnego wywołującego odruch bez- warunkowy , z bodźcem dotychczas obojętnym /np. wydzielanie śliny na sygnał dźwiekowy który pierwotnie jest odpowiedzią na kontakt pokarmu ze śluzówką jamy ustnej/
Wykształcony odruch warunkowy wymaga podtrzymywania i wzmacniania ponieważ z czasem wygasa.Odruch warunkowy w porównaniu z bezwarunkowym wykazuje większą złożoność.
Proces uczenia się jest związany z tworzeniem nowych odruchów warunkowych .Jego
podstawą jest zapamiętywanie odbywajace się w dwóch etapach .
- Tworzenie świeżej pamięci .
Impulsy elektryczne krążą w wieloneuronalnych łańcuchach zwrotnego pobudzenia np.tworu siatkowatego , wzgórza , kory mózgowej.Świeża pamięć trwa do kilkunastu minut , w czasie których łatwo można odtworzyć informacje .
- Tworzenie trwałej pamięci
Następuje podczas wielokrotnego przechodzenia impulsów przez te same łańcuchy
/inaczej synapsy/, a kolejne pętle wykonywane są coraz łatwiej /torowanie/.
Odruchy warunkowe umożliwiają współdziałanie organizmu ze środowiskiem , w czym uczestniczy układ nerwowy
Uwaga! czynności wykonywanie na skutek nabywania doświadczeń życiowych /przy udziale kory mózgowej/noszą nazwę wyższych czynności nerwowych/
Wg klasyfikacji Pawłowa w badaniach nad odruchami,istnieją dwa tzw. układy sygnalizacyjne:
*Zespół odruchów bezwarunkowych i warunkowych stanowi I układ sygnalizacyjny
* Mowa i myślenie /cecha typowo ludzka / jest podstawą II układu sygnalizacyjnego.
Przewodzenie impulsów z rdzenia do mózgowia
Impulsy związane z czuciem i dochodzące do rdzenia są przewodzone dalej drogami nerwowymi wstępujacymi aż do mózgowia .Sygnały z mózgowia do rdzenia kręgowego i podlegajacych mu efektorów przekazywane sa drogami zstępujacymi do analiz statystycznych medycznych.
Przewodzenie drogami wstepujacymi jak i zstępujacymi odbywa się w istocie białej.
Drogi nerwowe ulegaja skrzyżowaniu w różnych częściach OUN jednak najczęściej na odcinku piramid.Tam przecinają się drogi ruchowe przewodzące impulsy związane z wykonywaniem złożonych ruchów dowolnych.W piramidach więc większość włókien drogi korowo-rdzeniowej przechodzi na drugą stronę tzn. z lewej na prawą i odwrot-nie.Drogi te nazywa się piramidowymi. Taka organizacja układu nerwowego powoduje, że lewa strona ciała unerwiona jest przez prawą stronę mózgowia i odwrotnie.
Uszkodzenia ukladu piramidowego objawiają się w reakcjach patologicznych , których przykładem jest odruch Babińskiego.Polega on na nadmiernym wyprostowaniu palucha , przy jednoczesnym zgięciu pozostałych palców stopy w czasie drażnienia krawędzi podeszwy.U niemowląt taka reakcja jest normą / w związku z niedojrzałością układu piramidowego/ natomiast u dorosłych jest patologią i analizą statystyczną.